فهرست مطالب:
- تفاوت شقاق و بواسیر
- هموروئید چیست؟
- عوامل ایجاد هموروئید
- نشانه های هموروئید
- روش های درمان هموروئید
- شقاق یا فیشر مقعدی چیست؟
- بیماری شقاق چه علائمی دارد؟
- درمان شقاق با لیزر و مزایای آن
- درمان شقاق یا فیشر با تزریق بوتاکس
- مراقبت های بعد از درمان شقاق
- تفاوت های اساسی هموروئید و شقاق
چکیده مطلب
مطمئنا تا به حال اسم بیماری هموروئید به گوشتان خورده است و شاید خودتان و یا یکی از نزدیکانتان به این بیماری دچار شده باشید، این بیماری خطرناک نیست اما می‌تواند دردناک باشد و به همین خاطر است که پزشکان به دنبال روش مناسبی برای درمان این بیماری هستند.
خوشبختانه، گزینه‌های بسیاری برای درمان مؤثر هموروئید در دسترس هستند و بسیاری از افراد می‌توانند با درمان‌های خانگی علائم بیماری هموروئید را تسکین دهند.
اما اگر به دنبال راه موثری برای درمان هموروئید یا فیشر هستید کلینیک های پوست و موی وابسته به رویان سلامت با استفاده از لیزر این کار را انجام می‌دهد و به بهترین و موثرترین شکل هموروئید یا فیشر شما را درمان می‌کند.
شقاق و بواسیر دو بیماری متفاوت در ناحیه مقعد هستند که دانستن اختلاف آنها از نظر علایم و تظاهرات و نحوه درمان به رغم شباهت های فراوان این دو بیماری ضروری است.
در تشخیص افتراقی شقاق (فیشر) از بواسیر (هموروئید) ابتدا به تعریفی از این دو بیماری و سپس درمان های هر کدام می پردازیم.
2.هموروئید چیست؟
بیماری هموروئید یا بواسیر تورم رگ‌ها در مقعد و بخش پایینی رکتوم یا راست روده است که شبیه وریدهای واریسی می‌باشد. در واقع رگ‌های اطراف مقعد، زمانی که تحت فشار باشند، کشیده می‌شوند و در نتیجه ممکن است دچار برآمدگی و یا تورم شده و موجب بروز بیماری هموروئید شوند.
بواسیر بیماری بسیار شایعی است و تقریباً سه چهارم بزرگسالان در دوران زندگی‌شان، به بیماری بواسیر مبتلا می‌شوند. گاهی اوقات این بیماری علائم خاصی ایجاد نمی‌کند، اما در برخی موارد باعث خارش، ناراحتی و خونریزی میشود.
بواسیر می‌تواند در داخل رکتوم ایجاد شود که به آن هموروئید یا بواسیر داخلی گفته میشود و یا ممکن است در زیر پوست اطراف مقعد ایجاد گردد که این نوع هموروئید را هموروئید خارجی می‌نامند .
گاهی اوقات ممکن است در اثر بیماری بواسیر یک توده (ترومبوز هموروئید) ایجاد شود، این توده‌ها معمولاً خطرناک نیستند، اما ممکن است بسیار دردناک باشند و بیمار نیاز به برداشت و یا تخلیه توده پیدا کند.
3.عوامل ایجاد هموروئید
اگرچه در اغلب موارد علت ایجاد هموروئید نا شناخته است، اما این بیماری می‌تواند علل متعددی داشته باشد، هموروئیدها ممکن است زمانی ایجاد گردند که فشار در رکتوم به یکی از دلایل زیر افزایش یابد :
- فشار وارد کردن به مقعد هنگام اجابت
- مدت زمان طولانی در توالت نشستن
- رژیم غذایی فاقد فیبر یا کم فیبر (افزایش احتمال یبوست)
- اسهال یا یبوست مزمن
- چاقی
- دوران بارداری
- مقاربت مقعدی
- افزایش سن : زیرا به مرور زمان در سالمندان و همراه با سالخورده شدن، بافت‌هایی که از رگ‌های رکتوم و مقعد پشتیبانی می‌کنند تضعیف شده و دچار کشش می‌شوند.
4.نشانه های هموروئید
علائم و نشانه‌های بیماری هموروئید ممکن است شامل موارد زیر باشد :
- خارش یا سوزش در ناحیه مقعد
- تورم در اطراف مقعد
- خونریزی بدون درد هنگام اجابت مزاج
- درد یا ناراحتی در ناحیه مقعد
- توده‌ای در نزدیکی مقعد که ممکن است حساس یا دردناک باشد ( ترومبوز هموروئید )
5.روش های درمان هموروئید
5.1. داروهای درمان هموروئید
پزشک ممکن است برای درمان هموروئید برای شما کرم‌ها ، پمادها ، شامپوها یا پدهای موضعی را تجویز کند. این محصولات معمولاً حاوی داروهای بی حس کننده ، هیدروکورتیزون و لیدوکایین هستند که می‌توانند درد و خارش هموروئید را به صورت موقت از بین ببرد.
برای درمان و کاهش درد هموروئید به صورت طولانی مدت (بیشتر از یک هفته) از کرم‌های استروئیدی استفاده نکنید، زیرا ممکن است پوست شما را نازک کند. تنها در صورتی مجاز به مصرف طولانی مدت هستید که توسط پزشکتان تجویز شده باشد.
5.2. ترومبکتومی هموروئید خارجی
اگر لخته خون دردناکی ( ترومبوز ) در هموروئید خارجی شما تشکیل شده باشد، پزشکتان می‌تواند لخته را با یک برش یا تخلیه ساده برطرف کند. این کار درد هموروئید را به سرعت تسکین خواهد داد. البته ترومبکتومی بهتر است تا سه روز بعد از تشکیل لخته خون انجام شود.
5.3. روش‌های کم تهاجم درمان بواسیر
اگر هموروئید همراه با خونریزی‌های طولانی مدت و یا درد باشد ، پزشک ممکن است یکی از روش‌های کم تهاجم درمان هموروئید را برای شما توصیه کند. روش‌های کم تهاجم برای درمان بواسیر معمولا در مطب پزشک و یا سایر مراکز درمانی انجام می‌شوند و نیازی به بیهوشی ندارند. در ادامه مطلب چندین روش کم تهاجم درمان هموروئید را به شما معرفی می‌کنیم:
5.3.1. باند لاستیکی برای درمان بیماری بواسیر
پزشک با قرار دادن 1 یا 2 باند لاستیکی کوچک در اطراف پایه هموروئید ، گردش خون آن را قطع می‌کند. به این ترتیب هموروئید طی یک هفته تخریب میشود.
بستن لاستیک انعقادی ممکن است تا 4-2 روز بعد ، ایجاد ناراحتی و خونریزی کند، اما این روش در بسیاری از افراد مؤثر است. البته باید بدانید که درمان هموروئید با باند لاستیکی ممکن است با عوارض جدی تری نیز همراه باشد.
5.3.2. تزریق ( اسکلروتراپی ) برای درمان بیماری بواسیر
در این روش، پزشک محلول شیمیایی مخصوصی را به هموروئید تزریق می‌کند تا آن را کوچک کند. تاثیر این تزریق برای درمان هموروئید کمتر از باند لاستیکی است.
5.3.3. روش انعقاد با مادون قرمز، لیزر یا دوقطبی
در روش انعقاد برای درمان هموروئید از نور یا حرارت ناشی از لیزر یا نور مادون قرمز استفاده میشود. این روش‌ها باعث کاهش خون‌رسانی به هموروئیدهای داخلی و در نهایت کوچک و خشک شدن آنها میشود.
5.4. روش‌های جراحی درمان بواسیر
اگر روش‌های درمانی که در بالا به آنها اشاره کردیم برای بیماری بواسیر موفق نباشند و یا اندازه هموروئید بزرگ باشد، پزشک ممکن است انجام عمل جراحی را برای بیمار مناسب ببیند. جراحی ممکن است به صورت سرپایی انجام شود یا ممکن است نیاز باشد یک شب در بیمارستان بمانید.
5.4.1. برداشت هموروئید یا هموروئیدکتومی
این جراحی ممکن است با کمک بیهوشی موضعی همراه با آرام بخش، بیهوشی نخاعی یا بیهوشی عمومی انجام شود. در روش هموروئیدکتومی ، جراح بافت‌های اضافی که باعث خونریزی می‌شوند را بر می‌دارد. هموروئیدکتومی مؤثرترین راه درمان هموروئیدهای شدید با عود مکرر است. اغلب افراد بعد از هموورئیدکتومی احساس درد می‌کنند و باید با مصرف داروهای مسکن ، دردشان را کاهش دهند. استفاده از حمام گرم نیز می‌تواند مفید باشد.
5.4.2. روش جراحی استاپلر هموروئید یا هموروئیدوپکسی
این روشی جدید است که با قطع جریان خون به بافت هموروئیدی باعث از بین رفتن هموروئید میشود. این روش معمولاً برای درمان هموروئید داخلی استفاده میشود.
روش استاپلر درد کمتری نسبت به هموروئیدکتومی دارد و به همین خاطر دوران نقاهت بعد از عمل کوتاهتر است. اما مشکل این روش ، در مقایسه با هموروئیدکتومی ، خطر بیشتر عود مجدد بیماری بواسیر است. برای پیدا کردن بهترین گزینه درمانی برحسب شرایط خود، می‌بایست با پزشک خود مشورت فرمایید.
5.5. درمان‌های خانگی بیماری بواسیر
درمان‌های غیر جراحی بیماری هموروئید که در بالا به آنها اشاره کردیم، اغلب می‌توانند درد ، تورم و التهاب خفیف هموروئید را کاهش دهند. اغلب با این روش‌های درمانی ، علائم بیماری بواسیر در عرض یک هفته از بین می‌رود، اگر با وجود رعایت موارد بالا، به مدت یک هفته یا بیشتر درد و خونریزی داشتید، حتماً به پزشک مراجعه کنید. البته در اغلب موارد تنها همین درمان‌های خانگی که نام می‌بریم برای درمان هموروئید کافی هستند :
- خوردن غذاهای با فیبر بالا : می‌بایست برای درمان هموروئید در رژیم غذایی خود از میوه‌ها، سبزی‌ها و غلات بیشتری استفاده کنید تا مدفوع شما نرم‌تر شده و حجم آن افزایش یابد؛ بنابراین به شما کمک می‌کند تا از زور زدن که می‌تواند تشدید علائم هموروئید شود، اجتناب کنید.
- استفاده از کمپرس سرد : برای تسکین تورم و درد در ناحیه هموروئید ، از کمپرس‌های یخ استفاده کنید.
- استفاده از داروهای ضد درد : شما می‌توانید از مسکن‌های خوراکی مثل استامینوفن یا ایبوپروفن به طور موقت برای تسکین درد هموروئید استفاده کنید.
- استفاده از درمان های موضعی: از کرم‌های موضعی مخصوص هموروئید که حاوی هیدروکورتیزون هستند و یا پدهای حاوی بی‌حس کننده‌های موضعی برای درمان هموروئید و درد ناشی از آن استفاده کنید.
- حمام یا وان گرم منظم: قرار دادن مقعد به مدت 15-10 دقیقه و 3-2 بار در روز در آب گرم می‌تواند به درمان هموروئید کمک کند.
- تمیز کردن ناحیه مقعد: برای تمیز کردن پوست اطراف مقعد خود آن را به آرامی با آب گرم شست و شو دهید و سپس آن ناحیه را به آرامی خشک کنید. از به کار بردن دستمال مرطوب یا ضد عفونی کننده‌های حاوی الکل برای تمیز کرده ناحیه مقعد اجتناب کنید.
- عدم استفاده از کاغذ توالت خشک: برای تمیز نگه داشتن محدوده مقعد پس از اجابت مزاج ، باید از پارچه‌های مرطوب یا کاغذ توالت‌های مرطوب استفاده کنید.
6.شقاق یا فیشر مقعدی چیست؟
شقاق یا فیشر مقعد ( anal fissure ) به بریدگی کوچکی در لایه مخاطی نازک و مرطوب پوشاننده مقعد گفته میشود. شقاق مقعد ممکن است در اثر دفع مدفوع سخت و حجیم ایجاد شود. این بیماری معمولاً باعث درد و خونریزی هنگام اجابت مزاج و گرفتگی و اسپاسم عضلات حلقوی انتهای مقعد میشود.
7.بیماری شقاق چه علائمی دارد؟
علائم بیماری شقاق مقعد عبارتند از:
- درد هنگام اجابت مزاج که گاهی اوقات ممکن است شدید باشد.
- ترک‌های پوستی اطراف مقعد
- ضایعات پوستی نواحی اطراف مقعد
- خارش یا سوزش در اطراف مقعد
- درد پس از اجابت مزاج ( تا چندین ساعت )
- دفع خون قرمز روشن در مدفوع یا کاغذ توالت بعد از اجابت مزاج
8.درمان شقاق با لیزر و مزایای آن
در اکثر موارد شقاق با درمان‌های ساده نظیر افزایش مصرف فیبر بهبود می‌یابندمعمولاً با روش‌هایی مانند افزایش مصرف فیبر و مایعات، شقاق مقعد در عرض چند هفته بهبود می‌یابد زیرا با این روش‌ها از سفتی مدفوع کاشته میشود.
نشستن در وان آب گرم ، به آرام‌سازی عضلات مقعد و بهبود زخم کمک می‌کند. اگر بعد از این اقدامات علائم شما همچنان ادامه داشت، به احتمال زیاد به درمان بیشتری مانند لیزر، مصرف دارو و یا جراحی نیاز خواهید داشت.
چند سالی است که درمان با لیزر به عنوان یک روش درمانی مدرن و موثر، برای درمان بسیاری از بیماری‌ها از جمله شقاق آغاز شده است. شنیدن نام عمل جراحی برای تمامی بیماران با ترس همراه است.
زیرا استفاده از تیغ جراحی و شکافته شدن شقاق توسط پزشک ترس فراوانی را برای بیمار به همراه دارد و این ترس در کنار درد و ناراحتی خود بیماری شرایط را بدتر می‌کند.
درمان هموروئید فیشر با لیزر این مشکل را برطرف کرده است و بیماران برای انجام لیزر احساس ترس ندارند، علاوه بر این ، استفاده از این روش مزایی دیگری نیز دارد که عبارتند از:
- دوره نقاهت کم
- عدم نیاز به بستری شدن در بیمارستان
- عدم نیاز به بیهوشی عمومی
- عدم نیاز به پانسمان
- کاهش درد
- کاهش تورم
- هزینه کمتر
- خونریزی نداشتن
- حداقل بودن عوارض جانبی مانند بی اختیاری در دفع مدفوع و گاز روده و خطر انتشار سلول سرطانی
- عدم ابتلا به بیماری های ویروسی و کنترل عفونت با استفاده از لیزر
9.درمان شقاق یا فیشر با تزریق بوتاکس
با تزریق بوتاکس یا همان سم بوتولینیوم به عضلات اسفنکتر باعث رفع اسپاسم و شل شدن عضلات صاف مقعد میشود وباعث بهبود وضعیت بیمار میشود البته این درمان برای همه مبتلایان به شقاق مناسب نمی‌باشد و ممکن است بعد از مدتی دوباره علائم شقاق برگردد
10.مراقبت های بعد از درمان شقاق
نتیجه جراحی معمولاً موفقیت آمیز بوده و اغلب بیماران دچار عود مجدد نمی‌شوند اما برخی از افراد به دلایل مختلفی ممکن است بعد از مدتی بیماری شان عود کند. به همین جهت رعایت مراقبت‌های بعد از درمان شقاق اهمیت زیادی دارد تا این خطرات به حداقل کاهش یابد. برخی از موارد مراقبت بعد درمان شقاق به این شرح است:
- نوشیدن آب کافی: بیماران که در دوره نقاهت بعد عمل شقاق قرار دارند. باید به اندازه کافی آب بنوشند. نوشیدن آب کافی به این بیماران کمک می‌کند، تا بتوانند حرکات روده را تنظیم کرده و با هیدراته نگه داشتن بدن مانع از یبوست شوند. زیرا همانطور که می‌دانید کم آبی می‌تواند موجب سفت شدن مدفوع و وارد شدن آسیب به مقعد شود.
- مصرف فیبر: فیبر اصلی ترین مکملی است که بیماران باید در دوره مراقبت بعد عمل شقاق آن را در رژیم غذایی خود داشته باشند. فیبر به افزایش حجم مدفوع کمک کرده و می‌تواند به نقش موثری در درمان یبوست داشته باشد. فیبر در انواع میوه ها، سبزیجات و غلات یافت میشود. اگر بیماری نمی‌تواند فیبر مصرف کند و یا مشکل یبوستش با مصرف فیبر برطرف نمی‌شود، می‌تواند به طور موقت بعد از درمان شقاق از مکمل‌های فیبر و یا ملین‌ها استفاده کند.
- مصرف دارو: بیماران می بایست داروهای خود را مطابق با دستور پزشک مصرف کنند و از حذف خود سرانه دارو بپرهیزند. معمولاً پزشک برای دوران مراقبت بعد از درمان شقاق داروهای آنتی بیوتیک ( کاهش احتمال عفونت ) و داروهای مسکن ( جلوگیری از درد ) تجویز می‌کند.
- حمام سیتز: یا حمام نشیمن راه حلی ساده برای مراقبت بعد عمل شقاق است. این حمام می‌تواند برای تسکین درد و جلوگیری از عفونت و بهبود سریعتر زخم موثر باشد. این روش شامل قرار دادن ناحیه لگن به مدت 20-15 دقیقه 2 بار در روز در آب گرم است.
- محفاظت از زخم: برای محافظت از زخم این نکته را به یاد داشته باشد که باید از وارد کردن فشار به مقعد جلوگیری کنید. برای مثال می‌توانید برای نشستن از یک بالش نرم کمک بگیرید. رعایت بهداشت مقعد و نیز تعویض پانسمان نیز می‌تواند مفید باشد.
- ورزش و تحرک: ورزش و تحرک در مراقبت بعد از عمل شقاق اهمیت زیادی دارد. بیماران باید حداقل 30 دقیقه در طول روز را به ورزش‌های سبک مانند پیاده روی بپردازند. استراحت مداوم بعد از عمل موجب تشدید یبوست شده و این امر فشار زیادی را به مقعد وارد کرده در نتیجه مانع از بهبودی زخم شقاق مقعدی می‌گردد.
11.تفاوت های اساسی هموروئید و شقاق
شقاق و بواسیر دو بیماری متفاوت در ناحیه مقعد هستند که دانستن اختلاف آنها از نظر علایم و تظاهرات و نحوه درمان به رغم شباهت های فراوان این دو بیماری ضروری است.
یکی از علائمی که این دو بیماری را بسیار از یکدیگر متمایز کرده است نوع درد است. بیماران مبتلا به همورئید در طول روز احساس درد دارند اما بیماران مبتلا به شقاق تنها در هنگام اجابت مزاج درد و سوزش را احساس می کنند. اگر شما هر دو علامت درد را دارید ممکن است به شقاق و بواسیر به طور همزمان مبتلا شده باشید.
یکی دیگر از تفاوت های اصلی بواسیر و شقاق در این است که عمده شقاق ها در همان مراحل اولیه و 3 روز مراعات رژیم غذایی و مصرف ملین بهبود می یابند اما هموروئیدهای دردناک و به خصوص بواسیر بیرون زده که مانند گوشت اضافه از مقعد بیرون می زند باید روش های غیر دارویی را برای درمان قطعی آنها انتخاب کرد.
معمولا این نوع بواسیر با لیزر و با روش هموروئیداکتومی برداشته می شوند. لیزر هموروئید یا بواسیر روشی است که به روزترین و مدرترین روش درمانی محسبوب می شود و نسبت به دیگر روش ها دوره نقاهت بسیار کوتاه تری دارد به همین دلیل امکان عود و بازگشت نیز نزدیک به صفر می شود.
